IES Chan do Monte (Marín, Pontevedra)

O oso polar (Ursus maritimus) é o maior carnívoro terrestre,  un animal que vive na banquisa ártica. O seu principal alimento son as focas, ás que da caza cando éstas saen da auga por uns buracos que practican no xeo e, ainda que é un excelente nadador, non é capaz de cazar na auga.

A banquisa é a plataforma de xeo mariño, unha parte integral do ecosistema mariño do Ártico e o hábitat  do oso polar. A súa reducción pode traer consecuencias negativas tanto para estes animais, como para o resto de especies que a habitan.

O oso polar é tamén un termómetro do cambio climático. Algunhas das súas poboacións están en perigo, a reducción da banquisa, sobre todo no verán, dificulta moito a súa alimentación e a cría.

Os osos cada vez teñen que percorrer maiores distancias para conseguir o seu alimento. Según un equipo de investigación do Instituto Geológico de EEUU, que colocou un XPS a unha osa e a seguiu durante dous meses, constatou que o animal percorrera a nado 687 km. en nove días

Investiga: Ademáis da elevación do nivel do mar, crés que a fusión dos xeos polares pode ter consecuencias no clima?, que outras especies dese ecosistema poden estar afectadas? ¿como afectaría ao recursos pesqueiros a fusión dos xeos polares?

É unha enfermidade moi particular e o seu nome procede das palabras Sinovitis, Acne, Pustulosis, Hiperostosis, Osteoítis.

• Sinovitis: inflamación dunha membrana sinovial, especialmente dos tendóns; artritis algunhas veces.

• Acne: afeccións dermatolóxicas asociadas correspondentes ao acné e á pustulosis.

• Pustulosis: Estado caracterizado pola formación de pústulas (pequena elevación cutánea chea de pus).

• Hiperostosis: Neoformación e hipertrofia, difusa ou localizada, dun óso.

• Osteoítis: inflamación aguda ou crónica dun óso xeralmente na súa cavidade, caracterizada pola hipertrofia, hepersensibilidade e dor.

A zona máis común da enfermidades é na rexión superior da parede torácica, caracterizada predominantemente por lesións producidas polos síntomas descritos.

Hata hai pouco a loita contra as enfermidades baseábanse principalmente na prevención, a vacinación  e a curación con medicamentos, pero na actualidade os avances no campo de exeñería xenética e outras disciplinas derivadas desta, abren o camiño a estratexias moi novedosas.

Na loita contra a gripe aviár, un grupo de investigación das Universidades de Cambridge e de Edimburgo (Reino Unido) crearon polos transxénicos que non transmiten o virus da gripe aviar.

No último número da revista “Investigación y Ciencia”,  publícase un artigo sobre a loita contra a malaria, no que se describe unha estratexia novedosa: cortar o ciclo do parásito no mosquito vector e así impedir ou dificultar a súa dispersión.

Investigade: Que é a malaria? cal é o seu axente etiolóxico?, como se transmite e quen a transmite? Tenta explica brevemente o ciclo do parásito (os termos científicos que non entendas, podes buscalos en “dicciomed”.

Ten algunha relación o cambio climático e o quecemento global coa distribución xeográfica actual da enfermidade?

Recentemente apareceu a noticia de que en Alemania, ao menos 180 porcos con risco potencial de haber consumido dioxinas foron sacrificados e comercializados antes das navidades. A carga dioxinas permitida é de 0,75 nanogramos/kg. e a carne dos porcos presentaba valores que superaban máis de dúas veces estes valores.

O primeiro caso de contaminación por dioxinas neste país soubose en marzo, pero as autoridades sanitarias non diros parte a Bruselas ata finais de novenbro, e non se empezaron a tomar medidas, como pechar as granxas infectadas, ata xaneiro de 2011, cando as partidas de carne contaminada xa estaban repartidas por todo o país e incluso poderían haber sido exportadas a Holanda e o Reino Unido.

Tamén en Irlanda detectáronse contaminacións por dioxinas en ao menos 38 granxas de gando vacuno.

Investiga: ¿que son as dioxinas? ¿cómo se producen? ¿cómo poden chegar aos piensos que se empregan na alimentación do gando? ¿que consecuencias pode ter no ser humano o consumo de alimentos contaminados por dioxinas?

Cada ano en outono e comenzos do inverno, prodúcense un certo número de mortes por causas  moi concretas e fácilmente evitables, a primeira débese á inxesta de cogumelos velenosos, por descoñecemento, erro ou imprudencia, mentres que a segunda pode achacarse á ignorancia ou ao despiste, refírome á “morte doce”

Como decía un micólogo que coñecin, referíndose á comestibilidade dos cogumelos, hai dous tipos de cogumelos: os que se comen e os que non se comen e dentro deste grupo atopamos os velenosos e os incomestibles (polo tamaño, a textura, o sabor, ….) .

Dentro das especies velenosas hainas que producen intoxicacións leves, pero outras son responsables de graves intoxicacións, algunhas con resultado de morte, pois os síntomas son tardíos e maniféstanse cando os tóxicos xa chegaron ao sague.

A este último grupo pertencen especies como as Amanitas (A. phalloides, A. verna e A. virosa),  a Lepiota helveola e o Cortinarius orellanus.  

Polo tanto, se vas ao monte a recoller cogumelos ten en conta as básicas normas de prudencia e non recollas nin consumas cogumelos se tes a mínima dúbida da especie á que pertence e, se dubidas, consulta cun experto, pero non te arrisques porque esa imprudencia pódeche dar un bo susto  ou…… algo peor.

A morte silenciosa ou morte doce, é debida á intoxicación por monóxido de carbono.

O CO é un gas perigoso porque é incoloro, inodoro e insípido que se combina coa hemoglobina do sangue,  forma a carboxihemoglobina e, neste estado, non pode transportar oxíxeno.

O monóxido de carbono só é detectable mediante sensores e pode causala morte cando se respira en niveis elevados sen que os afectados se decaten, xa que entran nun estado de sopor sen a sensación de afogo nin de asfixia, de ahí que se lle chame a “morte doce”.

O CO prodúcese na combustión incompleta de combustibles como o butano, propano, carbón, leña, etc. Nesta época do ano  e en determinados ambientes utilízanse estufas de butano, braseiros, chimeneas, etc, polo que hai que ter a precaución de asegurarse da combustión limpa (caso das estufas de butano) e de que o ambiente teña un mínimo de ventilación.

A pesar de que moitas estufas de butano e queimadores de gas xa veñen provistos de sensores de CO e se apagan cando detectan un determinado nivel deste gas, todolos anos prodúcense varias mortes e accidentes por esta causa.

Estamos no ano internacional da Biodiversidade. Podemos pensar que manter a biodiversidade “tan só” consiste en conservar certos hábiats e ecosistemas representativos e de todos coñecidos (arrecifes coralinos, selvas amazónicas, bosques autóctonos, …….),  pois non, tamén se basa en preservar, recuperar e potenciar razas autóctonas, tanto animais como vexetais.

Sabías que en Galicia hai seis razas autóctonas de gando vacuno, unha cabalar, outra ovina, unha de galiñas e catro de cans?,  e que varias delas están en perigo de extinción?

Ademáis, algunhas das razas de vacas críanse ceibes e contribuen a manter o monte limpo, o que representa unha vantaxe á hora de loitar contra os lumes que cada ano asolan Galicia.

Quizás a raza vacuna máis coñecida sexa a rubia galega, introducida en Galicia polos celtas procedentes de Francia. Actualmente a sua área de distribución sitúase na zona de media montaña en vales fértiles do interior de Galicia. O aproveitamento desta raza e principalmente cárnico.

As outras cinco razas autóctonas son:

A vaca caldelá, que debe o seu nome a que é autóctona da terra de Caldelas e Trives. Estes animais foron considerados no seu momento como os mellor dotados para o traballo de toda Galicia, xa que os seus bois son uns extraordinarios animais de tiro.

 A vaca vianesa, orixinaria da terra do Bolo (Macizo central ourensá), a comarca máis montañosa da provincia. A cualidade máis suliñable e a súa rusticidade, que lle permite a perfecta adaptación a este medio montañoso e a súa condición de boa leiteira.

A vaca frieiresa, mirandesa ou portuguesa que ten a súa orixe na bisbarra de A Frieira, que abarca o concello de A Mezquita e a súa área de dispersión no concello de A Gudiña  e a Teixeira (xa en Zamora). É unha raza cunha triple aptitude: traballo, leite e carne, aínda que o seu aproveitamento como raza de traballo está xa en desuso pola industrialización do agro. 

 A vaca cachena é un animal de pequeno tamaño e longos cornos, con bos caracteres maternais e facilidade de partos que os fai idóneos para a súa cría en extensivo en zonas pobres de alta montaña. Aínda que os tenreiros acadan pouco peso, en comparación con outras razas, a súa carne é de alta calidade.  A súa orixe sitúase nas zonas montañosas dos municipios incluídos no parque natural Baixa Limia-Serra do Xurés.

 A vaca limiá é autóctona da bisbarra de A Limia, unha raza orientada a un triple obxectivo: traballo, leite e carne, hoxe en día adícade á producción cárnica.

Se che interesa o tema, podes buscar información sobre os efectivos actuais de cada unha das razas vacunas ou sobre as outras razas autóctonas galegas: cabalos, galiñas, porcos, ovellas e cans (entre eles o can de palleiro).  Fai unha entrada sobre o tema e non deixes de visitar a feira anual Semana Verde de Silleda.

El primer planeta rico en carbono hallado fuera de nuestro sistema solar está situado a 1200 años luz de nuestro planeta. Su descubrimiento ha sido anunciado esta semana por la revista “Nature”. Estamos ante un gigante gaseoso que no puede albergar vida. Sin embargo, el nuevo planeta descubierto ofrece a los científicos la posibilidad de explorar un tipo de planeta totalmente diferente.

Dicho planeta, bautizado en 2009 como WASP-12B, pertenece a una clase de planetas llamados “Júpiter caliente” y su masa es 1.41 veces la de Júpiter. La órbita respecto de su estrella está a sólo 3,5 millones de kilómetros, lo que lo convierte en el planeta más caliente de todos los que se han descubierto hasta el momento, con una temperatura superficial superior a los 2200º C en el lado diurno. De hecho, según la revista científica estadounidense New Scientist, la temperatura de este planeta es propia de una estrella.

“WASP-12B no puede albergar vida no sólo por las altas temperaturas sino porque es un planeta gigante. Este tipo de objetos está compuesto en su mayor parte de gas y no tiene una superficie en la que pueda desarrollarse la vida. Por lo que sabemos hasta ahora, para que pueda haber vida primero es necesario que se trate de un planeta rocoso”, explica Nikku Madhusudhan, principal autor del estudio.

WASP 12-b está tan cerca a su estrella anfitriona, la WASP-12, que las fuerzas gravitacionales son enormes. Estas tremendas fuerzas que actúan sobre el planeta cambian completamente su forma en algo similar a una pelota de fútbol americano.

El planeta está perdiendo su masa a su estrella anfitriona a una tasa tremenda de seis mil millones de toneladas métricas cada segundo (189 billones de toneladas cada año). y este hecho hace prever que  el planeta será destruído por completo en cerca de diez millones de años.

 En esta imagen, se puede observar que el material que es extraído de WASP-12B no cae directamente en la estrella compañera, si no que forma un disco alrededor de la estrella y cae lentamente en espiral.

De todas maneras,  este fenómeno significa que los científicos tienen una oportunidad única para observar cómo un planeta entra en esta etapa final de su vida. “Esta es la primera vez que los astrónomos son testigos de la irrupción y muerte en marcha de un planeta” afirmó Douglas N.C. Lin, profesor de la Universidad de California en Santa Cruz.

 Todos los niñós y jovenes del planeta, asi como nuestros futuros hijos, pagarán las consecuencias de los actos de los adultos de hoy en dia.

Esos adultos con poder, que invierten su dinero y su ambicion en objetos y ganancias sin importarles que el mundo que hoy conocen no tardará en desaparecer y que las consecuencias las pagaran otros. Esos otros son los niños de nuestras guarderias que viven ajenos a lo que sus padres hacen “por su bien”, como comprar coches contaminantes y desperdiciar toda la comida posible mintras otros niños del tercer mundo, que podrian ser sus propios hijos, se mueren de hambre.

Acciones como no reciclar, utilizar productos contaminantes, incluso ser egoistas, son las claves para que el mundo actual llegue a su fin

Tal y como dice Severn Suzuki en su discurso“los hombres más poderosos del mundo, que tienen el futuro en sus manos se dedican a pelear unos con otros en lugar de hacer algo para solucionar los problemas que realmente importan, o intentar que no se vuelvan a repetir”

Afortunadamente todavía existen algunos adultos con iniciativa para solucionar lo que le esta pasando al planeta como la propia Severn Suziki que tiene ahora 31 años se dedica a dar conferencias para abrir los ojos a las personas que pueden hacer algo por cambiar esta situacion.

Otros como All Gore, uno de los vicepresidentes de los Estados Unidos y candidato a la presidencia contra George Bush, recibió el premio Nobel de la Paz por sus múltiples conferencias, documentales y peliculas para la concienciacion de los habitantes del planeta tierra en cotra del calentamiento global.

Los jovenes tenemos el futuro en nuestras manos y sin duda deberiamos tener como ejemplo a seguir a estas dos personas que quieren cambiar el mundo y no a esos altos cargos que solo se preocupan de crisis esconómicas, guerra y fronteras.

Si nosotros no hacemos algo hoy, nadie lo hará mañana por nosotros…

Se ha descubierto en un riachuelo del norte de Birmania un nuevo pez diminuto con unos dientes afilados como los de Drácula, el vampiro más famoso de todos los tiempos.

Ha sido descubierto por los científicos del Museo de Historia Natural de Londres, y aunque esta especie se halló en abril de 2007, los científicos han confirmado  hace poco que se trata de una nueva especie.

Este pez denominado “Danionella dracula”, resulta sorprendente porque ninguna de las otras 3.700 especies del Orden  cipriniforme tiene dientes en la mandíbula, ya que perdieron su mandíbula dentada hace unos 50 millones de años.

Apesar de tener esos colmillos característicos, en los estudios realizados por el zoólogo Ralf Britz, los machos solo utilizan los colmillos para empujar a los otros machos, y no para dañarlos.

Pese a su reducido tamaño (17 milímetros), el pez Drácula no es el pez más pequeño del mundo, este título lo ostenta el “Paedocypris progenetica” que mide sobre 7,9 milímetros, y que tambien pertenece al grupo de los cipriniformes.

Ahora están investigando sus hábitos alimenticios, aunque su familia animal se caracteriza por ser devoradora de crutáceos e insectos pequeños.

Dende fai anos que comezamos a falar do cambio climático: o quecemento global, o efecto invernadoiro,  a choiva ácida… , pero ¿ e o oscurecemento global?

Este fenómeno casi descoñecido producese nas capas altas da atmosfera debido o exceso de contaminación producida polos  fumes dos motores, as erupcións volcánicas, os grandes incendios, etc. Esta contaminación crea unha especie de manta que nos cobre, o que fai que a cantidade de luz solar que chega a Terra se reduza, provocando o mesmo tempo unha reducción das temperaturas. Pero esta reducción das temperaturas terrestres é unha arma de doble fio, pois ó tempo que reduce os efectos do quencemento global, tamen nos fai subestimalo.

En relación o OG, a BBC sacou un documental,“Un mundo a oscuras”. Segundo o cal o OG dificulta moito o abastecemento de osíxeno para a Terra, incrementando a desforestación e os seus efectos.

Este é outro dos obstaculos que se lle suman á Terra para poder frear o cambio climático.